Het had weinig gescheeld of het monumentale pand aan de Wooldseweg in Winterswijk was tegen de vlakte gegaan. In de jaren negentig zou er op de plek van het verloederde theater een supermarkt met 22 appartementen komen. De gemeente was al akkoord met het plan.

Maar Marianne en Eddy de Vries waren net op tijd om dat te voorkomen. ,,Ik was 33 en had net mijn wilde haren verloren. We wilden een sportcentrum beginnen", vertelt Eddy.

,,We fietsten met ons 6-jarige kind achterop langs Astoria en zo is het begonnen. Precies wat we zochten, een zaal met een café dat we konden verbouwen tot woning.”

Met de eigenaar kwamen ze tot overeenstemming. In het voorjaar van 1997 kregen ze de sleutel. De projectontwikkelaar die er appartementen had willen bouwen had het nakijken. 

Voor de aankoop en de restauratie hadden Marianne en Eddy echter wel een astronomisch bedrag met zes nullen nodig. ,,Geen bank die ons dat bedrag natuurlijk wilde lenen. Zo kwamen we bij een Winterswijkse investeerder terecht, die ons plan wel zag zitten. Onze tip aan iedereen die bij de bank nul op het rekest krijgt, is dan ook: probeer het bij een particuliere geldschieter. Na vier jaar hebben wij deze geldschieter uitgekocht.” 

Het theater in art deco stijl had na de oorlog dienst gedaan als bioscoop en later als opslag voor banden, automateriaal en als outlet van textiel. Het pand was van buiten wit geschilderd en van binnen dichtgemetseld in de tijd dat het als bioscoop dienst deed. 

,,We hebben steentje voor steentje de binnenmuur afgebroken. Toen kwamen de prachtige glas-in-lood ramen tevoorschijn, waarvan er elf kapot waren. Die hebben we opnieuw laten namaken.”

Ook het verlaagde plafond sloopten ze eruit, waardoor het originele plafond met gebogen triplexplaten weer zichtbaar werd. ,,Akoestisch heel vernuftig", weten ze nu. ,,Je kunt op het podium zonder versterking een toneelstuk brengen als je wilt.”

Wie nu binnenstapt in Theater Astoria, waant zich terug in de roaring twenties van de vorige eeuw. Jarenlang gebruikten Eddy en Marianne de zaal van het theater als sportcentrum. ,,Maar we hielden er ook kindervoorstellingen. Dan gingen de toestellen opzij en zetten we stoeltjes neer. Daarom noemden we het destijds Sporttheater Astoria."

Het voormalige café aan de andere kant van het gebouw verbouwden ze tot woning. Ook hier is zoveel mogelijk de art deco stijl gehandhaafd. Niet alleen in het gebouw, ook in de spullen. ,,We hebben deze van particulieren door heel Europa aangekocht. En we hebben veel foto's van vroeger bekeken, hoe het toen was.”

Inmiddels zijn Eddy en Marianne gestopt met het sportcentrum en gebruiken het theater nu alleen voor voorstellingen, concerten, bezichtigingen en bijeenkomsten en presentaties, zoals het ook in 1925 was. ,,We zijn in 2020 weer open gegaan, net op het moment dat de corona uitbrak. We hebben de lockdowns gebruikt om alles af te maken. Het pand is nu echt helemaal klaar.”

Hun levenswerk is geen rijksmonument. ,,Daar zijn we ook niet mee bezig op dit moment. Het is wel een gemeentelijk monument geworden nadat wij het opgeknapt hebben", aldus Marianne en Eddy de Vries. 

,,Wat wij belangrijk vinden is dat het pand bewaard blijft voor de toekomst. We zeggen wel eens tegen elkaar, het is net of het gebouw ons heeft willen zeggen ‘ik wil overleven'. Het pand heeft het namelijk drie keer overleefd. Eerst de oorlog, toen er in 1945 veel bommen op Winterswijk zijn gegooid, hier vlakbij bij het spoor. Daarna in 1958 toen er plannen waren om hier een schouwburg te bouwen. En de derde keer in de jaren negentig toen er een supermarkt was gepland.”

,,We krijgen nu veel bezoek van toeristen. Vooral mensen uit het westen van het land staan hier met open mond te kijken. Een mevrouw uit Den Haag was vorig jaar tot tranen toe geroerd. Zo mooi vond ze dat Theater Astoria bewaard is gebleven en in oude luister is hersteld.”